समाजवादी अर्थव्यवस्था

ज्या अर्थव्यवस्थेत उत्पादनाची साधने सरकारी मालकीची असून व वस्तू आणि सेवांचे उत्पादन व विभाजन सरकारमार्फत केले जाते, त्यास समाजवादी अर्थव्यवस्था असे म्हणतात.
उत्पादनाच्या साधनावरती सरकारी मालकी – वस्तू व सेवांचे उत्पादन सरकारद्वारे घेतले जाते. – किंमती निश्चिती ही सरकारद्वारे
1) वैज्ञानिक समाजवादाचे जनक म्हणून कार्ल मार्क्स यांचा उल्लेख केला जातो तर समाजवादी अर्थव्यवस्थेचा सर्वप्रथम स्विकार रशिया या देशात करण्यात आला.

• सामाजिक न्याय प्रस्थापित करणे
• वैशिष्ट्ये
  1) उत्पादनाच्या साधनांवर – सार्वजनिक मालकी
  2) उत्पादनाचे – समान वितरण
  3) समता आणि सामाजिक न्याय – तत्वांचे पालन
  4) उत्पादन व वितरण – शासनाच्या निर्णयानुसार
  5) आर्थिक शक्तिचे – विक्रेंद्रीकरण
  6) वस्तूचा मागणीपेक्षा पुरवठा – जास्त
  7) चलनवाढीस आळा
  -दोष
  1) साधनसामग्रीचा अपव्यय
  2) भ्रष्टाचारवाढीस चालना
  3) सरकारी नियंत्रणाचा अतिरेक
  4) व्यक्ती स्वातंत्र्याचा लोप
  5) वस्तू निवडीस वाव नसणे
  6) वस्तूच्या गुणवत्तेची खात्री नसणे
• फायदा
  1) आर्थिक शक्तिचे विक्रेंद्रीकरण
  2) सामाजिक न्याय प्रस्तापित करणे
  3) गुणवत्तपूर्ण वस्तंच्या निर्मितीस प्राधान्य
  4) बेकारी कमी होण्यास मदत
  5) सामाजिक कल्याणात वाढ